Έχετε ποτέ σας αναρωτηθεί πως γίνεται οι άνθρωποι να ισχυρίζονται ότι είναι ενάντια στην κακοποίηση των ζώων και την ίδια στιγμή να τα τρώνε; Δεν είστε οι μόνοι που απορείτε. Ερευνητές και ψυχολόγοι είχαν την ίδια απορία!
Αν ρωτήσετε δέκα ανθρώπους στο δρόμο αν είναι ενάντια στην κακοποίηση των ζώων, το πιθανότερο είναι όλοι να σας πουν ότι είναι. Κάποιοι μάλιστα μπορεί να το υποστηρίξουν με πολύ πάθος. Παρόλα αυτά πιθανότατα και οι δέκα είναι κρεατοφάγοι, ή το πολύ να είναι ο ένας από τους δέκα vegetarian ή βίγκαν.
Όλοι μας έχουμε παρατηρήσει το φαινόμενο και στα social media όπου ο κόσμος αγανακτεί με κακοποιημένα σκυλάκια ή γατάκια και αμέσως μετά ποστάρει φωτογραφίες από πιάτα με μαγειρεμένα ζώα.
Ένας όρος για να κατανοήσουμε πώς γίνεται κάποιος να είναι κατά της κακοποίησης των ζώων αλλά τρώει κρέας είναι η «γνωστική ασυμφωνία». Στο λεξικό η γνωστική ασυμφωνία ορίζεται ως «Η κατάσταση όταν κάποιος έχει αντιφατικές σκέψεις, πιστεύω ή συμπεριφορές, ιδιαίτερα ως αναφορά σε αλλαγές στην συμπεριφορά και στην αλλαγή στάσης ζωής.»
Με άλλα λόγια, όταν η συμπεριφορά μας δεν ταιριάζει με τα πιστεύω μας, μιλάμε για γνωστική ασυμφωνία. Η γνωστική ασυμφωνία εκφράζεται στην κρεατοφαγία, διότι αν και η πλειονότητα του κόσμου είναι ενάντια στην κακοποίηση των ζώων, ταυτόχρονα τα σκοτώνει και τα τρώει.
Φυσικά, η συνειδητοποίηση αυτής της αντίφασης είναι ενοχλητική για τους ανθρώπους, επομένως, επιστρατεύουν διάφορες μεθόδους για να την αποφύγουν όπως άρνηση, υποτίμηση, χλεύη, διαμόρφωση αυθαίρετων πεποιθήσεων αλλά και η επικριτική στάση. Το πιο συνηθισμένο όμως φαινόμενο είναι η επιθετικότητα.
Ένα μικρό δείγμα ερευνών:
Τον Οκτώβριο του 2016, σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Appetite , οι ερευνητές συμπέραναν ότι :
“Ένας τρόπος αποφυγής συνειδητοποίησης της γνωστικής ασυμφωνίας είναι να αποσυνδεθεί το κρέας από τη ζωική του προέλευση“.
Βρέθηκε ακόμη ότι οι άνθρωποι είχαν λιγότερη ενσυναίσθηση αν το κρέας ήταν επεξεργασμένο απ’ ό,τι μη-επεξεργασμένο. Μάλιστα στο ψήσιμο ενός γουρουνιού, οι άνθρωποι είχαν περισσότερη ενσυναίσθηση αν ήταν και το κεφάλι, απ’ ό,τι αν ήταν κομμένο.
Επιπρόσθετα, η επιλογή συγκεκριμένων λέξεων όπως «εκτρέφουν» αντί για «σκοτώνουν» ή «σφάζουν» μειώνει την ενσυναίσθηση που έχει κάποιος για τα ζώα. Αντίστοιχα, αντικαθιστώντας τα «βόειο/ χοιρινό» με «αγελάδα/ γουρούνι» σε κατάλογο εστιατορίου αύξησε την ενσυναίσθηση και την αηδία των πελατών, με αποτέλεσμα τη μείωση της επιθυμίας τους για κρέας και αύξησης της επιθυμίας για ένα χορτοφαγικό πιάτο.
Σε μια άλλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Appetite, οι ερευνητές βρήκαν ότι υπάρχουν αρκετές στρατηγικές που υιοθετεί ένας παμφάγος για να μειώσει την ασυμφωνία, όπως αποφυγή, αποσύνδεση, άρνηση του πόνου των ζώων, άρνηση της αντίληψης των ζώων, δικαιολογίες σχετικά με την κατανάλωση κρέατος, μείωση των υπαρκτών επιλογών. Βρέθηκε ότι η παρουσία ακόμη και ενός μόνο χορτοφάγου μπορεί να κάνει τους κρεατοφάγους να αισθανθούν άβολα με τις διατροφικές τους επιλογές.
Σε δημοσίευση του περιοδικού Journal Personality & Social Psychology, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η γνωστική ασυμφωνία κάνει τους ανθρώπους να αρνιούνται ότι τα ζώα έχουν νόηση: οι άνθρωποι θεωρούν τα ζώα που καταναλώνουν χαμηλών νοητικών ικανοτήτων και αρνούνται ότι τα ζώα έχουν νου όταν τους θυμίζεις τον σύνδεσμο μεταξύ κρέατος και πόνου. Μάλιστα αν η κατανάλωση κρέατος πρόκειται να γίνει άμεσα, η άρνηση τους να δεχτούν ότι τα ζώα υποφέρουν αυξάνεται.
Επιστρέφοντας στο Journal of Appetite, οι ερευνητές μελέτησαν το γεγονός ότι οι άνθρωποι αγαπούν τα ζώα, αλλά παράλληλα τα τρώνε. Βρήκαν ότι οι άνθρωποι έχουν λιγότερους ηθικούς προβληματισμούς για τα ζώα που θεωρούνται «φαγητό».
Το συμπέρασμα της έρευνας ήταν ότι «Οι άνθρωποι μπορεί να είναι ικανοί να αγαπούν τα ζώα και να αγαπούν και το κρέας γιατί τα ζώα που κατηγοριοποιούνται ως φαγητό θεωρούνται ότι δεν υποφέρουν και ότι δεν αξίζουν τη συμπόνια μας».
Τι σημαίνει αυτό για τους χορτοφάγους και τους βίγκαν; Σημαίνει ότι μπορείτε πλέον να καταλάβετε τους λόγους που οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι αγαπούν τα ζώα και είναι ενάντια στην κακοποίησή τους, αλλά ταυτόχρονα τρώνε κρέας.
Αν χρησιμοποιούνται όροι όπως «χοιρινό» και «βόειο» αντί για «γουρούνια» και «αγελάδες», τότε μειώνεται η ασυμφωνία. Το ίδιο ισχύει και όταν δεν υπάρχουν εικόνες μιας αγελάδας στο μενού του εστιατορίου. Επίσης, στη μείωση της γνωστικής ασυμφωνίας βοηθά και το λεξιλόγιο όπως «εκτροφή ζώων» αντί για «σκοτώνω ζώα» και η κατηγοριοποίηση των ζώων ως «φαγητό» που φυσικά δεν αξίζει τη συμπόνια μας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα εστιατόρια και η βιομηχανία κρέατος χρησιμοποιούν τα συμπεράσματα τέτοιων ερευνών για να σχεδιάσουν στρατηγικές προς όφελός τους, ώστε να τρώει ο κόσμος περισσότερο κρέας. Αλλά τα ερευνητικά ευρήματα είναι χρήσιμα και για τους βίγκαν.
Για να αυξήσετε την ενσυναίσθηση και την συμπόνια προς τα ζώα λοιπόν, μη χρησιμοποιείτε όρους που έχει θεσπίσει η βιομηχανία του κρέατος για να ξεγελάσει τους ανθρώπους και να αισθάνονται άνετα που τρώνε κρέας.
Μιλήστε με ακριβείς λέξεις, π.χ. αγελάδα, γουρούνι, κοτόπουλο, σκοτώνω, σφάζω, κλπ. και δείξτε πως αυτά τα ζώα αξίζουν πολύ περισσότερα από το να χαρακτηρίζονται «φαγητό». Δείξτε μια φωτογραφία με μια αγελάδα ή γουρούνι, πείτε το όνομά τους, δείξτε στον κόσμο ότι και αυτά τα ζωάκια έχουν αισθήματα.
Στο επιχείρημα «ακόμα και αν λες τη λέξη κοτόπουλο, ο κόσμος δε φαίνεται να πτοείται», προτείνουμε να μιλήσουμε για κοτόπουλα. Ο πληθυντικός κάνει μεγάλη διαφορά. Όταν λες ότι δεν τρως «κοτόπουλο», ο κόσμος φαντάζεται ένα κομμάτι κρέας. Αλλά όταν λες ότι δεν τρως «κοτόπουλα», φαντάζονται πουλιά.
Επομένως, την επόμενη φορά που κάποιος θα σας ρωτήσει αν τρώτε κάποιο συγκεκριμένο είδος κρέατος, απαντήστε λέγοντας ότι δεν τρώτε «κοτόπουλα», «γαλοπούλες», «γουρούνια» ή «αγελάδες». Αυτό θα αυξήσει την γνωστική ασυμφωνία και ίσως προβληματιστούν για τη διατροφή τους.
Η γνωστική ασυμφωνία είναι ο λόγος που οι άνθρωποι μπορούν να «αγαπούν τα ζώα» και να είναι ενάντια στην κακοποίησή τους αλλά ταυτόχρονα να τα τρώνε. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι βίγκαν είναι να μην χρησιμοποιούμε τους όρους που έχει επιβάλλει η βιομηχανία κρέατος και σκεπάζουν τη γνωστική ασυμφωνία.
Πηγή: http://www.vegblogger.com/blog/2016/12/understanding-cognitive-dissonance-in-meat-eating.html
Μετάφραση: Τίνα Πετριτσοπούλου