Πιστεύω πως το κρέας εργαστηρίου (επίσης γνωστό ως κρέας του σωλήνα) αποτελεί επί του παρόντος τη μεγαλύτερη ελπίδα για τα ζώα. Η καθηγήτρια του πανεπιστημίου Γουάνινγκεν της Ολλανδίας – μια χώρα που πρωτοπορεί σε τέτοιου είδους εξελίξεις – Κορ Φαν Ντε Βέιλε, πτυχιούχος βιολογίας και φιλοσοφίας μελετά το θέμα εδώ και χρόνια.
Της έκανα μερικές ερωτήσεις για το κρέας εργαστηρίου και της παρουσίασα ορισμένες από τις ενστάσεις που μπορεί να έχει μέρος της βίγκαν κοινότητας.
Κάτι που ακούω πολύ συχνά είναι πως έχουμε ήδη πάρα πολλές βίγκαν επιλογές (από τόφου μέχρι υπέροχα μπιφτέκια λαχανικών). Οπότε, γιατί χρειαζόμαστε το κρέας εργαστηρίου;
Παρότι υπάρχουν αυτές οι καλές επιλογές, κάποιοι άνθρωποι συνεχίζουν να επιθυμούν το κρέας. Η καλλιέργεια κρέατος, ή κρέας εργαστηρίου, απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε αυτούς.
Το καταλαβαίνω. Ωστόσο, ας υποθέσουμε ότι διαθέτουμε ένα βίγκαν φυτικό προϊόν που δεν διαφέρει σε τίποτα από το αληθινό κρέας, έχει την ίδια ή καλύτερη θρεπτική αξία, κόστος, υφή κλπ. Γιατί πιστεύετε πως ορισμένοι θα προτιμούσαν το κρέας εργαστηρίου και πόσο μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού είναι αυτό;
Πράγματι, αυτό θα ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα. Το συναρπαστικό με αυτή την ποικιλία εναλλακτικών είναι πως συμβάλλουν στην αποκάλυψη των πολύπλοκων κινήτρων που έχουν οι άνθρωποι για να τρώνε κρέας, όπως γεύση, τιμή, συνήθεια, υγεία και σκέψεις σχετικά με την κατανάλωση ζώων. Ίσως για κάποιους φανατικούς κρεοφάγους το κρέας εργαστηρίου να είναι πιο κοντά στο αληθινό κρέας.
Υποθέτω πως αυτό το τμήμα του πληθυσμού διαφέρει από χώρα σε χώρα. Το μάρκετινγκ παίζει επίσης ρόλο. Πάντως κατά πάσα πιθανότητα αυτή η κατηγορία ανθρώπων θα μειώνεται σε αριθμό με το πέρασμα του χρόνου.
Θα έπρεπε να ονομάζουμε το κρέας εργαστηρίου, κρέας; Είναι κρέας; Τι κάνει το κρέας, κρέας για το μέσο καταναλωτή;
Δεν νομίζω πως θα ‘πρεπε να το ονομάζουμε απλώς “κρέας”. Το κρέας καλλιέργειας είναι μεν κρέας με την έννοια ότι αποτελείται από κύτταρα ζώων, όμως διαφέρει σημαντικά σε σχέση με το αληθινό.
Έρευνες δείχνουν ότι οι κρεατοφάγοι έχουν ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά το αληθινό κρέας, κάτι που φαίνεται από το ότι αφενός στους ανθρώπους αρέσει να τρώνε κρέας αλλά αφετέρου δεν τους αρέσει η βιομηχανική κτηνοτροφία και το γεγονός ότι τα ζώα πρέπει να θανατωθούν για το κρέας τους.
Η ανάπτυξη του κρέατος εργαστηρίου λοιπόν αποτυπώνει αυτό ακριβώς: μας αρέσει το κρέας, ενώ ταυτόχρονα ελπίζουμε να το παράγουμε χωρίς να βλάψουμε τα ζώα.
Επειδή αυτές οι διαφορές μεταξύ αληθινού και εργαστηριακού κρέατος έχουν σημαντική ηθική βαρύτητα, πολλοί καταναλωτές θα δέχονταν τη διαφορά στη γεύση. Το κρέας εργαστηρίου μπορεί να το δει κανείς ως ένα βήμα μακριά από το αληθινό κρέας: Μικρό βήμα για κάποιους, μεγάλο για άλλους, αλλά σε κάθε περίπτωση ένα βήμα που θέτει το κρέας σε μια διαφορετική οπτική.
Πιστεύετε ότι, όπως λένε ορισμένοι που είναι αντίθετοι, το κρέας εργαστηρίου θα μας απομακρύνει ακόμη περισσότερο από το φαγητό και τη φύση; Εάν ναι, με ποιο τρόπο;
Η παρασκευή τεχνητού κρέατος είναι “αφύσικη”. Από την άλλη όμως, πόσο φυσική είναι η βιομηχανική κτηνοτροφία; Θεωρώ ότι ο τρόπος που μεταχειριζόμαστε τα ζώα κτηνοτροφίας είναι πολύ πιο αλλοτριωτικός.
Το κρέας εργαστηρίου, που παράγεται από μια ανώδυνη βιοψία σε ζώα που ζουν μια ποιοτική ζωή, θα ήταν μεγάλη βελτίωση. Επιπλέον, αυτό το κρέας απαιτεί πολύ λιγότερη έκταση γης. Επομένως, δυνητικά δημιουργεί περισσότερη διαθέσιμη γη για ‘αναθέρμαστη’ της σχέση μας με τη φύση.
Έχετε μιλήσει για την “στρατηγική άγνοια”: Η συμπεριφορά ανθρώπων που εσκεμμένα δεν γνωρίζουν κάτι ή είναι παραπληροφορημένοι για κάτι, επειδή δεν μπορούν να αντέξουν τη -σκληρή – αλήθεια.
Πιστεύω ότι το να επιτρέψουν στους εαυτούς τους να ενημερωθούν για την κακοποίηση ζώων ενέχει διπλό φόβο: η συνειδητοποίηση ότι τα ζώα υποφέρουν αλλά και η πιθανότητα στέρησης το καλού φαγητό. Συμφωνείτε πως το κρέας εργαστηρίου θα μπορούσε να είναι η λύση σε αυτή την στρατηγική άγνοια;
Ναι, οπωσδήποτε. Φάνηκε από ομάδες εστίασης ότι η ιδέα του τεχνητού κρέατος έκανε τους ανθρώπους να συζητάνε σχετικά με τα πράγματα που δεν τους αρέσουν στο αληθινό κρέας. Η ιδέα και μόνο του τεχνητού κρέατος, ενεργοποίησε ένα νέο αίσθημα ηθικής και ηθικών επιλογών.
Ένα άλλο επιχείρημα εναντίον του κρέατος εργαστηρίου είναι ότι, η υπόσχεση ότι η τεχνολογία θα λύσει τα προβλήματά μας θα μπορούσε να εμποδίσει την ηθική μας αλλαγή.
Καταλαβαίνω το σκεπτικό. Θα μας έβαζε στην παθητική θέση του “θα δούμε”. Εν μέρει, πολλοί άνθρωποι ήδη το κάνουν αυτό. Διατηρούν μια αμφιθυμία σχετικά με την κατανάλωση κρέατος, που ίσως τους κάνει σιγά σιγά λίγο πιο ανοιχτούς στις εναλλακτικές λύσεις, αλλά από την άλλη δεν παίρνουν τη μεγάλη απόφαση.
Δεν ισχυρίζομαι ότι καταλαβαίνω τις κοινωνικές μεταβολές, αλλά ξέρω πως σπάνια συμβαίνουν ξεκάθαρα και απλά. Για παράδειγμα, τι θα κάνουν οι άνθρωποι που από τη μία θέλουν να τρώνε κρέας αλλά από την άλλη έχουν κάποιες αναστολές, όταν εμφανιστεί ένα πολύ ελκυστικό εναλλακτικό προϊόν;
Σε αυτό το περίπλοκο πεδίο πλαίσιο, το κρέας εργαστηρίου θα μπορούσε να ασκήσει επιρροή ως ιδέα, ως προϊόν αυτό καθ’ αυτό ή απλώς ως ένα ενδιάμεσο στάδιο από την κρεατοφαγία σε χορτοφαγικά υποκατάστατα.
Ένα μέρος της βίγκαν κοινότητας ενδεχομένως να ισχυριστεί πως το κρέας εργαστηρίου δεν αλλάζει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα ζώα. Δεν μας διδάσκει πως τα ζώα δεν μας ανήκουν και δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε.
Διαφωνώ. Στην πραγματικότητα αυτό ακριβώς θα κάνει το κρέας εργαστηρίου. Θεωρώ ότι θα διαλύσει οριστικά την αυταπόδεικτη πεποίθησή μας για το πώς μεταχειριζόμαστε τα ζώα και είμαι πεπεισμένη πως θα κάνει τη διαφορά, είτε την αποζητούμε είτε όχι. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως η αλλαγή δεν συνοδεύεται απαραίτητα από μια σαφή ηθική στάση.
Μερικές φορές οι άνθρωποι υιοθετούν ηθικές αξίες που νοηματοδοτούν μια συμπεριφορά που ήδη επιδεικνύουν. Στην προκειμένη περίπτωση, αυτό ίσως σημαίνει πως όταν οι άνθρωποι αρχίσουν να καταναλώνουν κρέας εργαστηρίου, η ιδέα της βιομηχανικής κτηνοτροφίας και της σφαγής ζώων σταδιακά θα γίνει πιο ασυνήθιστη και λιγότερο αποδεκτή.
Tobias Leenaert
Μετάφραση – Απόδοση: Παύλος Ιωαννίδης
Πηγή: http://veganstrategist.org/2016/04/26/let-them-eat-labmeat-an-interview-with-professor-cor-van-der-weele/