Για να μην έχουμε πάντως την παραμικρή αμφιβολία για το κατά πόσον μια χορτοφαγική δίαιτα είναι ό,τι καλύτερο για την υγεία μας και μπορεί να καλύψει πλήρως τις διατροφικές μας ανάγκες, καλό θα είναι να δούμε την άποψη των διαιτολόγων και της ιατρικής κοινότητας ανά τον κόσμο σχετικά με το θέμα.
Ας ξεκινήσουμε με την American Dietetic Association, τη μακροβιότερη, μεγαλύτερη και κορυφαία αρχή δίαιτας και διατροφής, που κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα ήδη από το 2009:
«Η Αμερικανική Εταιρεία Διαιτολογίας (American Dietetic Association, ADA) εξέδωσε την τελευταία επίσημη θέση της αναφορικά με τις χορτοφαγικές (vegetarian) και τις αποκλειστικά χορτοφαγικές (vegan) δίαιτες.
Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως μια τέτοια διατροφή είναι υγιεινή, διατροφικά επαρκής και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και θεραπεία αρκετών ασθενειών, εάν είναι καλά σχεδιασμένη. Υπό αυτό το πρίσμα, μια χορτοφαγική δίαιτα (vegetarian) κρίνεται κατάλληλη για όλες τις ηλικίες και ιδιαιτερότητες σε έναν πληθυσμό, περιλαμβάνοντας τις περιόδους κύησης, γαλουχίας, προχωρημένης βρεφικής ηλικίας, σχολικής ηλικίας, εφηβείας, ακόμη και για αθλητές.
Ως χορτοφαγική διατροφή ορίζεται αυτή που δεν περιλαμβάνει το κρέας (συμπεριλαμβανομένων των πτηνών) ή τα θαλασσινά, ή τα προϊόντα που περιέχουν αυτά τα τρόφιμα.
Η παρούσα επίσημη θέση αναθεωρεί τα τρέχοντα στοιχεία για βασικές θρεπτικές ουσίες που —θεωρητικά— εκλείπουν στους χορτοφάγους, δηλαδή σε ό,τι αφορά την πρωτεΐνη, τα ω-3 λιπαρά οξέα, τον σίδηρο, τον ψευδάργυρο, το ιώδιο, το ασβέστιο, και τις βιταμίνες D και B12. Μια χορτοφαγική, λοιπόν, διατροφή μπορεί να καλύψει τις τρέχουσες συστάσεις για τις παραπάνω θρεπτικές ουσίες.
Σε μερικές περιπτώσεις, βέβαια, τα συμπληρώματα ή τα ενισχυμένα τρόφιμα μπορούν να παρέχουν τις χρήσιμες ποσότητες βασικών θρεπτικών ουσιών, όταν η δίαιτα αυτή δεν είναι καλά σχεδιασμένη. Επιπλέον, μια εμπεριστατωμένη αναθεώρηση έδειξε ότι οι χορτοφαγικές δίαιτες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της εγκυμοσύνης και, μάλιστα, να συμβάλουν στην υγεία της μητέρας και του βρέφους.
Μάλιστα, η χορτοφαγική διατροφή συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις. Οι χορτοφάγοι εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα «κακής» χοληστερόλης (LDL), χαμηλότερη πίεση αίματος και χαμηλότερα ποσοστά υπέρτασης και περιστατικών διαβήτη τύπου 2, απ’ ό,τι οι μη χορτοφάγοι, και τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) και χαμηλότερο ρίσκο εμφάνισης καρκίνου.
Σε κάθε περίπτωση όμως, κρίνεται απαραίτητη η αξιολόγηση της διαιτητικής επάρκειας μιας χορτοφαγικής δίαιτας, ώστε αυτή να μην οδηγήσει σε βασικές ελλείψεις και αντίθετα αποτελέσματα.
Και, πέραν αυτού, οι ειδικοί υγείας και διατροφής πρέπει να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην εκπαίδευση των χορτοφάγων για τις πηγές συγκεκριμένων θρεπτικών ουσιών, αγοράς και προετοιμασίας τροφίμων και διαιτητικών τροποποιήσεων για μια βέλτιστη χορτοφαγική διατροφή».
Οι παραπάνω διαπιστώσεις επιβεβαιώθηκαν και από την Αμερικανική Ακαδημία Διατροφολογίας το 2016.
Επιπλέον, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Υγείας της Αυστραλίας, «οι σωστά σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες, συμπεριλαμβανομένων των αυστηρά χορτοφαγικών, είναι υγιεινές και διατροφολογικά επαρκείς. Οι σωστά σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες είναι κατάλληλες για άτομα σε οποιοδήποτε στάδιο του κύκλου ζωής τους».
Το 2014, ο Σύλλογος Διαιτολόγων του Καναδά, κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα:
«Μια υγιεινή αυστηρά χορτοφαγική [βίγκαν] δίαιτα έχει πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών ποσοστών παχυσαρκίας, καρδιοπαθειών, υψηλής αρτηριακής πίεσης, υψηλής χοληστερόλης, διαβήτη τύπου 2 και κάποιων μορφών καρκίνου.
Μια υγιεινή βίγκαν δίαιτα μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των διατροφικών σου αναγκών σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής σου, συμπεριλαμβανομένων της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, καθώς και των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων».
Για το κατά πόσον μια χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να καλύψει πλήρως τις διατροφικές ανάγκες ενός παιδιού, ας δούμε τι αναφέρει το Pediatrics in Review ο επίσημος φορέας ενημέρωσης της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, ήδη από το 2004:
«Κάποιοι πιστεύουν πως οι ασθενείς που ακολουθούν αυστηρά χορτοφαγικές ή χορτοφαγικές δίαιτες, πλήττονται από ανεπάρκεια θρεπτικών ουσιών. Παρά το γεγονός ότι έχουν υπάρξει αναφορές περιπτώσεων παιδιών με προβλήματα ανάπτυξης ή που ανέπτυξαν ανεπάρκεια κοβαλαμίνης ενώ ακολουθούσαν βίγκαν δίαιτες, αυτές δεν αποτελούν παρά σπάνιες εξαιρέσεις.
Μεγάλος αριθμός ειδικών έχουν καταλήξει, ο καθένας ξεχωριστά, ότι τα βρέφη και τα παιδιά μπορούν να ακολουθήσουν με ασφάλεια μια βίγκαν δίαιτα, όχι μόνο χωρίς εκπτώσεις σε επίπεδο διατροφικό και αναπτυξιακό, αλλά και με αξιοσημείωτα οφέλη για την υγεία τους. Οι παιδίατροι που συνεργάζονται με βίγκαν οικογένειες θα πρέπει να διασφαλίσουν πως οι γονείς αντιλαμβάνονται τις ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες των παιδιών κατά τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξής τους και να τους βοηθούν να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες».
Η ίδια άποψη ανακλάται και στην επίσημη ιστοσελίδα του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, όπου αναφέρεται συγκεκριμένα πως, «εφόσον λαμβάνουν όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται, τα παιδιά μπορούν να μεγαλώσουν όντας υγιή, μέσω μιας χορτοφαγικής ή αυστηρά χορτοφαγικής δίαιτας».
Με τα παραπάνω συμφωνεί, με επίσημη τοποθέτησή της, και η Καναδική Παιδιατρική Εταιρεία (πρώτη δημοσίευση το 2010 και επιβεβαίωση της θέσης το 2016):
«Οι καλά σχεδιασμένες χορτοφαγικές και αυστηρά χορτοφαγικές δίαιτες που δίνουν την πρέπουσα προσοχή σε συγκεκριμένα διατροφικά στοιχεία, μπορούν να παρέχουν έναν υγιεινό, εναλλακτικό τρόπο ζωής σε όλα τα στάδια της εμβρυϊκής, βρεφικής, παιδικής και ενήλικης ανάπτυξης.
Η κατάλληλη εκπαίδευση της οικογένειας και η παρακολούθηση συν τω χρόνω είναι ουσιώδεις. Υπάρχουν πολλά χρήσιμα εργαλεία, καθώς και εξαιρετικοί οδηγοί για να υποστηρίξουν τις οικογένειες και τους επαγγελματίες υγείας».
Όσον αφορά τα γενικότερα οφέλη μιας χορτοφαγικής δίαιτας, είναι ενδιαφέρον να δούμε τις σχετικές θέσεις της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Αμερικανικής Εταιρείας για τον Διαβήτη, αντίστοιχα:
Μεγάλος αριθμός ερευνών έχουν αποδείξει πως οι χορτοφάγοι φαίνεται να αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο παχυσαρκίας, στεφανιαίας νόσου (που προκαλεί έμφραγμα του μυοκαρδίου), υψηλής αρτηριακής πίεσης, σακχαρώδη διαβήτη και κάποιων μορφών καρκίνου».
«…Μια χορτοφαγική δίαιτα αποτελεί υγιεινή επιλογή, ακόμη και αν πάσχετε από διαβήτη. Τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών υποστηρίζουν την άποψη ότι το να ακολουθήσει κάποιος αυτό το είδος δίαιτας μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη και στη διαχείριση του διαβήτη.
Εν προκειμένω, η έρευνα που αφορά τις βίγκαν δίαιτες έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο περιορισμός των υδατανθράκων και των θερμίδων δεν είναι απαραίτητος, ενώ ταυτόχρονα αυτές οι δίαιτες συμβάλλουν στην απώλεια βάρους και στη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (A1C)».
Πηγές:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19562864
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27886704
https://www.nhmrc.gov.au/_files_nhmrc/file/publications/n55_australian_dietary_guidelines1.pdf
https://www.dietitians.ca/Your-Health/Nutrition-A-Z/Vegetarian-Diets/Eating-Guidelines-for-Vegans.aspx
http://pedsinreview.aappublications.org/content/25/5/174
http://www.cps.ca/documents/position/vegetarian-diets
http://www.nhs.uk/Livewell/Vegetarianhealth/Pages/Vegetarianhealthqanda.aspx
http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/planning-meals/meal-planning-for-vegetarians
http://www.heart.org/HEARTORG/HealthyLiving/HealthyEating/Vegetarian-Diets_UCM_306032_Article.jsp#.WghlQZll9D8